Anekdotes en (sterke) verhalen
Koude herinneringen. Door dpl wmr Peter van der Werff, lichting 54-5
Mijn diensttijd, die lag tussen september 1954 en juli 1956, bevatte twee heuse winters. Veel sneeuw en bitse kou waren de ingrediënten ervan.
In de winter van 1954 werd het tijdschema van wachtlopen, i.v.m. de lage temperatuur, enkele keren van 'twee uur op en vier uur af', gewijzigd in 'één uur op en twee uur af'. Werd je 's nachts afgelost en lag je dan te 'ontdooien' in het warme wachtlokaal, op een van de houten britsen met de kan lauwe koffie op tafel, dan moest je soms op de dienstfiets er op uit. Door de bevroren, knerpende sneeuw, ging je dan controleren of de deuren en benedenramen van het huis van kazernecommandant kolonel Nammensma gesloten waren. Hij woonde aan het verlengde van de Asselsestraat, niet ver van de schietbaan. Ook de schietbaan zelf moest bezocht worden om te kijken of er niet illegaal door iemand lood uit de kogelvangers gezeefd werd. En lichtte met die controle maar niet de hand! Een 'grap' van menig wachtcommandant was om een sleutel, die niet op het hek paste, mee te geven. Meldde je dan bij terugkomst 'geen bijzonderheden', dan zwaaide er wat!
In mijn parate tijd was een deel van onze compagnie (181 Kgvn Bew en Afv Cie), vanaf januari, gedetacheerd bij 4 DMC in Harderwijk. Niemand kon vermoeden dat de maand daaropvolgend in de boeken terecht zou komen als de (toen) koudste wintermaand van ons land, sinds het begin van de metingen in 1706.
Werden december en het grootste deel van januari gekenmerkt door kwakkelweer, van tijd tot tijd wat sneeuw, wat vriezen en dan weer dooi, op 29 januari ging het veranderen. De wind ging hard waaien uit oostelijke – en noordoostelijke richting. Er begon een langdurige en barre winterperiode. Ondanks de zware sneeuwval in de voorafgaande dagen, kon toch op 14 februari de 11e Elfstedentocht verreden worden. De felste kou moest toen echter nog komen!
Op 16 februari werd in het Groningse Uithuizermeeden –26,8º geregistreerd (op één na de laagste temperatuur, ooit in ons land gemeten (het absolute kouderecord heeft Winterswijk, waar het op 27 januari 1942 –27,4º werd).
Tegen deze achtergrond nog wat herinneringen uit die tijd:
Een oefening voor een aantal Marechaussees kon in z’n oorspronkelijke vorm niet doorgaan uit veiligheidsoverwegingen. Het plan was koppels van twee man op de Knardijk, die het toen nog niet drooggemalen Oostelijk- en Zuidelijk Flevoland scheidde, uit te zetten. Met behulp van kaart en kompas moest dan over het dik besneeuwde ijs naar de haven van Spakenburg gelopen worden, zeker een afstand van zo’n achttien kilometer. Vandaar zouden de deelnemers opgehaald worden.
's Ochtends voor het vertrek werden natte plekken in de sneeuw geconstateerd als gevolg van 'broei'. Het ijs was niet meer betrouwbaar. Als alternatief werd gekozen voor een kaartleesoefening in de Noordoostpolder. Deze verliep bijna zonder incidenten. Op één na waren alle patrouilles op tijd terug. Twee manschappen konden het echter niet eens worden over de te lopen richting. Wat natuurlijk niet moet in zo’n situatie gebeurde: ieder koos zijn eigen weg. Dit had tot gevolg dat één van hen in het donker verdwaalde. Pas heel laat in de avond zag hij licht bij een van de weinige boerderijen in dat gebied. Hier aangeklopt, kon hij naar de kazerne bellen om opgehaald te worden.
Van tijd tot tijd werd de sneeuw, die ook op het kazerneterrein in overvloed gevallen was, in drietonners geschept en naar de achter de WGF kazerne liggende hei gereden omdat er gevaar bestond dat bij invallende dooi het smeltwater, door de dan nog bevroren ondergrond, niet weg zou kunnen lopen. Het terrein zou dan onbegaanbaar zijn.
De winter wist zich te handhaven tot 27 februari. Hoeveel ijs zich op het IJsselmeer had gevormd was met Pasen (1 april) nog duidelijk te zien. Doordat de wind uit zuidwestelijke richting was gaan waaien, ging het ijs kruien en schoof over de dijk. Daarbij brak het in kleine stukjes, die deden denken aan de glasbrokjes die ontstaan bij breuk van een autoruit. Dit heeft nog lang na Pasen in een dikke laag van meer dan een meter, aan de binnenkant van de voormalige zeedijk gelegen. Een bezienswaardigheid voor velen.
