Anekdotes en (sterke) verhalen
Beginnersfout in het Schiessgebiet. Door mar Willem van den Elskamp, lichting 67-1
”Gelukkig, jij leeft nog, zo te horen”, zo reageer ik op de knetterende godslastering die de marechaussee der vierde klasse A. Klink (67-1) naast mij slaakt. We liggen inmiddels ondersteboven in de DKW Munga M14 van het Nederlandse leger te West-Duitsland. Van veiligheidsgordels hebben we nog nooit gehoord. Langzaam komt de bodem dichterbij, omdat de holle buizen waar het canvasdak op rust, doorbuigen.
Op 4 januari 2019 was het precies 51 jaar geleden dat ik mijn eerste grote auto-ongeluk beleefde. Gek, maar zo’n datum staat toch in je geheugen gegrift. Altijd aan het begin van het jaar denk ik even terug aan wat ik in mijn dagboek destijds als ‘ongelukje’ heb genoteerd. Andere mensen moeten hun verlovingsdatum, trouwdag en de verjaardagen van hun (klein)kinderen onthouden. Als kinderloze vrijgezel heb ik daar gelukkig geen last van. Ik onthoud gewoon de andere hoogtepunten uit mijn leven…
Eigenlijk ben ik in de winter van 1967/1968 in de legerplaats Seedorf bij het eerste peloton van het 41e Marechaussee Eskadron gestationeerd als dienstplichtig marechaussee/chauffeur-politiedienst/NBC-specialist. In ‘onze’ dependance in Bergen-Hohne ontstaat echter plotsklaps een chauffeurstekort. Dus stuurt de pelotonswachtmeester mij op 2 januari 1968 naar Hohne om het chauffeurstekort aldaar op te heffen. Na een week keert er daar weer een chauffeur terug van verlof en kan ik weer terug naar Seedorf.
Verkenning
In de Noord-Duitse laagvlakte, die de Nederlandse troepen uit Seedorf-Hohne in NAVO-verband samen met de Britse soldaten moeten verdedigen voor het geval de Russen (destijds ook wel Sovjets genaamd) het IJzeren Gordijn doorbreken, is de winter al vroeg in december ingevallen. Alles ligt onder een dik sneeuwdek. (We zaten immers niet voor niets in een Koude Oorlog met de Russen…).
Op donderdag 4 januari 1968 krijg ik samen met lichtinggenoot A. Klink, die permanent in Hohne gestationeerd is, de opdracht om in het NATO Schiessgebiet Bergen-Hohne een verkenningspatrouille uit te voeren. Na het weekend vindt er namelijk een grote manoeuvre plaats van het 41e tankbataljon. Hierbij wordt onder meer een aantal Faun-diepladers met tanks door het Schiessgebiet verplaatst. Wij moeten kijken in hoeverre het winterweer overlast voor het troepentransport oplevert. Dat hebben we geweten….
Omdat er vaak tanks en ander zwaar materieel door het oefengebied rijdt, bestaat het wegdek van de tankbaan uit grote betonplaten. Die zijn echter zo dik dat ze minstens tien centimeter boven de berm uitsteken. Door de dikke sneeuwlaag valt het hoogteverschil tussen de betonplaten en de weg ernaast echter nauwelijks op. Aan sneeuwruimen doet men daar natuurlijk niet; daar is geen beginnen aan. Zelfs de gewone wegen in de buurt van het Schiessgebiet worden mondjesmaat geveegd. Lantaarnpalen en/of verkeersborden die het verloop van de weg kunnen aangeven, ontbreken eveneens.
Door een kleine onoplettendheid stuur ik de Munga rechts naast de betonplaten van de tankbaan. Dit is niet de bedoeling. Dus probeer ik mijn stuurfout te herstellen door aan het stuur te sjorren om de jeep weer terug op het goede pad te krijgen. Dat lukt helaas niet meteen. Dus draai ik als een dolle aan het stuurwiel. Dat helpt. Maar vervolgens schiet de Munga aan de andere kant de weg af.
Kortom, een zuivere beginnersfout. Onthoud dus: als u in de berm belandt, probeer dan niet als een mafketel uw fout te herstellen. Maar kijk rustig hoe u met moed, beleid en trouw weer in het juist spoor kunt komen.
Vuurwerk
Bij mij gaat het dus goed fout. We kantelen, rollen door tot we op het dak in de dikke sneeuw liggen. Ik hoor mijn bijrijder piepen en vloeken. Uit mijn ooghoek zie ik ook hoe de stang, waarop het blauwe zwaailicht is gemonteerd, doorbuigt en voor de voorruit draait.
Met mijn tegenwoordigheid van geest draai ik het contact af en trek de massasleutel vrij. Anders vliegt de Munga wellicht in de hens. Dat kan in het onherbergzame gebied vast voor fraai vuurwerk plus een beetje warmte zorgen. Maar dan zijn de rapen pas echt gaar…
We kruipen uit het wrak en bekijken de schade. Al me al valt de puinhoop nog wel mee: de holle dakspanten zijn verbogen, evenals de canvasdeurtjes en de stang van het zwaailicht.
Noodverband
Maar goed, daar staan we dan: in the middle of nowhere. Geen levende ziel te zien, geen huis in de buurt. Slechts sneeuw en een jeep met z’n pootjes omhoog. Met vereende krachten proberen we met zijn tweeën de auto weer op zijn wielen te krijgen, lukt ook niet.
Gelukkig komt er na verloop van tijd een Britse militaire jeep langs. Die mannen hebben zowaar ook een walkie-talkie aan boord. Zo komt de reddingsactie op gang.
Er komt een takelwagen. Op de kazerne van Hohne krijgt de Munga M14 in mum van tijd een nieuw dak. Waar nodig worden ook de andere mankementen gerepareerd of zonodig provisorisch van een noodverband voorzien.
Bij het geplande troepentransport na het weekend, rijd ik dus weer mooi voorop, met af en toe waar nodig het blauwe zwaailicht aan. Alsof er helemaal niks/nada/niente aan het handje is geweest.
Naar verluidt hebben de Russen nooit geweten welk een groot drama zich op donderdag 4 januari 1968 in het NATO-Schiessgebiet Bergen-Hohne voltrok. Want anders….
In mijn archiefdoos met opschrift ‘Militaire Dienst’ bevindt zich ook nog het proces-verbaal van het ‘ongelukje’. Voor de compleetheid van de geschiedschrijving lijkt het me zinvol als ik dit proces-verbaal toevoeg aan het verslag van wat zich op donderdag 4 januari 1968 nabij Hohne afspeelde.
Op donderdag 4 januari 1968, te 14.05 uur, reed ik, Willem van den Elskamp, Marechaussee der 4e Klasse, registratienummer 47.03.26.127, als bestuurder van het vierwielige motorvoertuig, merk DKW Munga, gekentekend KR-91-77, in het oefengebied Bergen-Hohne over de Tankbaan tussen Danzig en Wardböhmen, nabij de Televisiesteunzender.
Naast mij zat mijn patrouillecommandant, de Marechaussee der 4e Klasse Klink A, registratienummer 47-07-09-261.
De weg was licht hellend, waarbij ik met een snelheid van 40 km p/u naar beneden reed. Ik kon de breedte van de weg niet bepalen, aangezien de weg en de berm zwaar besneeuwd waren en op gelijke hoogte lagen. Langs de weg stonden afbakeningspaaltjes, die ongeveer 250 meter vóór een scherpe bocht naar rechts ophielden. Na deze paaltjes gepasseerd te zijn, ben ik iets verder naar rechts gaan rijden. Daarbij raakte ik van de betonplaat, die de Tankbaan vormt, en belandde in de berm, die ter plaatse 12 cm langer ligt dan de Tankbaan. Ik heb geprobeerd het voertuig weer op de weg te krijgen, hetgeen na ongeveer 30 meter lukte. Doch het voertuig raakte daarbij in een slip waardoor het voertuig wederom in de berm terecht kwam. De voorzijde van de Munga kwam boven een greppel tot stilstand.
Wij zijn daarna gekanteld en op het dak tot stilstand gekomen. Klink en ik zijn daarna uit de Munga gekropen.
Beide Marechaussees der 4e Klasse verklaren accoord te kunnen gaan met het bovenstaande.
Ondertekend door A. Klink en W. van den Elskamp
