Anekdotes en (sterke) verhalen
Muiterij op de Lüneburgerhei. Door mar Willem van den Elskamp, lichting 67-1
Koud is het niet in de eerste maanden van 1968 op de Noordduitse laagvlakte. Nee, het is berekoud, bitterkoud, knetterkoud, teringkoud, of zoals ze tegenwoordig zeggen megakoud en superkoud. Volgens de berichten van het thuisfront is het ook in Nederland Siberisch koud. Zo koud dat er bij diverse huizen ijsberen zijn gesignaleerd, die aanbellen en om een winterjas vragen. Nou, dan weet je het wel. Door alle vorst, sneeuw en ijs krijgt het begrip ‘Koude Oorlog’ een dubbele betekenis.
NAVO-peuken
Maar omdat je natuurlijk nooit weet wanneer de Sovjets dan wel het Warschau Pact ons NAVO-peuken gaat aanvallen, is voor de militairen uit Seedorf en Hohne een winteroefening gepland.
Uit de geschiedenisboeken weten we dat de Russen, gesteund door ijzig winterweer, zowel Napoleon als Hitler hebben verslagen. Dus vindt het NAVO-commando dat het geen kwaad kan als ook de in Duitsland gelegerde manschappen zich oefenen op dagen dat het kwik in de schaal van Celsius ver onder het nulpunt blijft steken.
Normaal telt het peloton in Seedorf zo’n 25 marechaussees. Natuurlijk moeten er tijdens een oefening ook de nodige lieden in de kazerne achterblijven voor escorte, piket en patrouilles. Zo’n 12 tot 15 man gaan dus mee naar de oefening op de Lüneburger Heide.
Latrine
Voor het marechaussee-bivak is een plek beschikbaar aan de zijkant van het heuvelachtige heidegebied. Niet ver verwijderd van de Bundesautobahn A7 en het schilderachtige dorpje Dorfmark.
Omdat de bodem bedekt is met een dikke laag sneeuw, de vorst diep in de grond zit en we toch slechts tijdelijk bivakkeren, wordt het graven van schuttersputjes en een latrine theoretisch afgehandeld. Wel wordt er op een van de nabije wegen een verkeerspost opgezet.
Voor de voeding zijn we ingedeeld bij een ander legeronderdeel. Na de avondmaaltijd keren we terug naar het bivak. Met de nodige moeite is hier een handvol puptentjes overeind gezet.
Luitenant Van der Ham en de opper houden vóór het avondappèl nog een peptalk, delen mee wie er hoe laat moet wachtlopen en geven tips hoe je je het beste warm kunt houden. ”Houd je sokken op je lijf als je ze uittrekt, dan trek je ’s morgen weer lekker warme sokken aan” is één zo’n tip.
Ochtendrituelen
Dat wachtlopen ’s nachts is natuurlijk geen pretje. Je moet uit de relatief warme puptent kruipen. Daarna een uur lang in de kouwe, heldere nacht rondjes lopen.
Van dichtbij klinkt af en toe het geluid van een auto, die over de uit betonplaten bestaande Autobahn rijdt. Iets verder weg klinkt sporadisch het geluid van een goederentrein, die het stationnetje van Dorfmark passeert.
Klokslag zeven uur is er reveille. Het is nog donker. Iedereen baalt van de kou, geen behoorlijke plek om je te wassen of te scheren (daarvoor werd iedereen destijds bij aankomst in Seedorf een scheerapparaat op batterijen aanbevolen).
Daarentegen zijn er bomen genoeg voor bepaalde sanitaire ochtendrituelen.
Aan de rand van het bivak verzamelt zich een groepje. “Jongens, weet je wat,we gaan naar de stationsrestauratie in Dorfmark. Dan kunnen we ons lekker opwarmen en koffie drinken. En dan lopen we weer terug voor het ochtendappèl”.
Natuurlijk heeft een enkeling z’n bedenkingen. Logisch, want A) het is niet de bedoeling, om niet te zeggen verboden, om het bivak te ‘ontvluchten’, B) zijn we wel op tijd terug voor het ochtendappèl van kwart over acht? En C) moeten we ons niet even afmelden bij de DD? (In Seedorf hadden we geen wachtmeester van de week, maar een ‘DD’. Dat is een marechaussee tweede klasse, meestal van de oudste lichting, als ‘Dienst Doend’ -vandaar DD- wachtmeester van de week.)
”Joh, het is hooguit tien minuten lopen. En uiteraard zijn we op tijd terug” aldus de initiatiefnemer van de ochtendwandeling. Onder dekking van de duisternis sluipt een man of acht weg.
Asbach Uralt
Zoals te verwachten blijkt de wandeling in plaats van de geplande tien minuten toch al gauw twintig minuten te duren. In de stationsrestauratie van Dorfmark kijkt de dienstdoende mevrouw verbaasd op: acht militairen op dit vroege tijdstip. En nog wel van de Militärpolizei!
We stellen haar gerust. We komen alleen maar even koffie drinken. Verse Bohnenkaffee, bitte. Dat wordt geregeld. Iemand zegt dat-ie vanwege de kou ook wel een neut lust om op te warmen. Dus worden er ook acht glazen Asbach Uralt, een Duitse brandewijn, besteld.
Witheet
Na een kwartiertje opwarmen en koffie drinken voelen de door-en-door verkleumde botten weer iets behaaglijker aan. Met frisse tegenzin wordt de terugtocht aanvaard.
Buiten is het inmiddels licht geworden. Uiteraard komen we te laat voor het ochtendappèl. Luitenant van der Ham is ondanks het koude weer witheet. Mocht hij ook hebben staan stampvoeten, dan heeft-ie inmiddels geen last meer van koude voeten. Hij vaart uit, dreigt de mannen die nog derde klasser zijn, dat ze de bevordering tot tweedeklasser voorlopig wel op hun buik kunnen schrijven. (Mij was al eerder zo’n schrobbering ten deel gevallen. Toen ik een paar weken eerder in de koude winter erop betrapt was dat ik tijdens een escorte samen, met dpl mar Oteman, in een dichte Munga op weg was naar de Autobahn. Regel 1: weer of geen weer: de Munga moet open.)
Uiteindelijk liep het allemaal zo’n vaart niet. De betrapte mannen, onder wie ook ik, werden later gewoon bevorderd.
Aanhanger
Echter, er kan ook nog gelachen worden. Want tijdens het appèl ontbreekt één marechaussee. En wel Jan Dekker, lichting 66-6. Rondvraag: ”Wie heeft Jan Dekker gezien?” Niemand eigenlijk. Kennelijk hoort Jan dat zijn naam wordt genoemd. Ineens gaat er bij een aanhanger type boedelbak het dekzeil omhoog. Daar komt het slaperige hoofd van Jan Dekker tevoorschijn. Hij heeft de slimme keus gemaakt: in plaats van in de puptent te kruipen, heeft hij zich ter ruste gelegd in zijn aanhanger. Zijn verschijning breekt meteen die ongezonde spanning die de ”muiterij” heeft veroorzaakt.
Verder verloopt het bivak –ijs en wede dienende– op de van het Seedorf-peloton bekende serieuze, maar toch ook vrolijke wijze.
